Τον Δεκέμβριο του 2021 δημοσίευσα στην ΤΦ επιστημονικό άρθρο της ΝΑSA που αναφέρεται στην εκτόξευση, στις 25/12/21, του James Webb, του μεγαλύτερου και πλέον εξελιγμένου διαστημικού τηλεσκοπίου μάζας 6 τόνων και κόστους 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων με κάτοπτρο 6,5 μέτρων. Για την εκτόξευση χρησιμοποιήθηκε ο ευρωπαїκός πύραυλος Ariane 5. Κατά την προωθητική πτήση ο πύραυλος κατανάλωσε 150 τόνους υγρού οξυγόνου και 25 τόνους υγρού υδρογόνου. Το μεγαλύτερο εξάρτημα του τηλεσκοπίου είναι μια ηλιακή ασπίδα 5 στρωμάτων με διαστάσεις 20 Χ 14 μέτρα. Τελικός προορισμός ήταν το σημείο Lagrange – 2, στο οποίο βρέθηκε ένα μήνα μετά την εκτόξευσή του, σε απόσταση 1,5 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη. Προκειμένου να «ξεδιπλωθούν» τα χιλιάδες εξαρτήματά του, που βρίσκονται στενά πακεταρισμένα στον πύραυλο εκτόξευσης, χρησιμοποιήθηκαν 178 μηχανισμοί απελευθέρωσής τους με εντολές που ελάμβαναν από τη Γη. Στο άρθρο μου υπήρχαν πολλές τεχνικές λεπτομέρειες για τα στάδια εκτόξευσης όσο και για τα πολύπλοκα εξαρτήματα του τηλεσκοπίου. Είχα γράψει ότι, εφόσον όλα λειτουργήσουν σωστά, το τηλεσκόπιο αναμένεται να στείλει τις πρώτες φωτογραφίες του σύμπαντος στα μέσα του θέρους του 2022.

       Στις 11/7/22, ο Πρόεδρος Μπάιντεν έδωσε στη δημοσιότητα την πρώτη έγχρωμη φωτογραφία του τηλεσκοπίου. Η φωτογραφία αυτή αποτυπώνει το σύμπαν πριν από 13 δισεκατομμύρια χρόνια! Σας θυμίζω ότι το Big Bang έλαβε χώρα πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Με άλλα λόγια έχουμε μια λεπτομερή και πολύ καθαρή εικόνα του πρώιμου ή του «νεογέννητου» σύμπαντος ή ο άνθρωπος έκανε μια βουτιά στο σύμπαν βάθους 13 δισεκατομμυρίων ετών. Το γεγονός αυτό αποτελεί μια ιστορική στιγμή για την επιστήμη, την τεχνολογία, την Αστρονομία και την εξερεύνηση του διαστήματος και ταυτόχρονα θρίαμβο του ανθρώπου. Κάθε φωτεινό σημείο της φωτογραφίας αντιστοιχεί σε έναν γαλαξία. Το πόσο ισχυρό είναι το τηλεσκόπιο James Webb αποδεικνύεται από το γεγονός ότι χρειάστηκε μόνο μια ημέρα για να συλλέξει το φως των γαλαξιών.

       Και να σκεφθεί κανείς, ότι ενώ συμβαίνουν αυτά τα θαύματα της τεχνολογίας, τα μέλη του πολυπληθέστερου ζωικού είδους, Homo sapiens, στη Γη, αλληλοσκοτώνονται για οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα, δολοφονούν τα άλλα ζωικά είδη, μη αναγνωρίζοντας το δικαίωμά τους στη ζωή και καταστρέφουν συστηματικά τον μικρό πλανήτη που μας φιλοξενεί. Για να επιβραδύνουν την καταστροφή του και όχι για να διακόψουν την πορεία του προς την καταστροφή, λαμβάνουν κατά καιρούς λίαν ήπια και αναποτελεσματικά μέτρα, για να μη δυσαρεστήσουν τους πολίτες ψηφοφόρους τους, υποθηκεύοντας το μέλλον των επόμενων γενεών. Και όμως και τα ελάχιστα αυτά μέτρα σήμερα τα καταργούν, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία που αυτοί συντηρούν.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Πολλοί με ερωτούν: «Γιατί ενώ η τεχνολογία σήμερα κάνει θαύματα, δεν παρατηρούμε ανάλογη πρόοδο στη Βιολογία, π.χ. στην αντιμετώπιση ασθενειών»; Η απάντηση είναι ότι τα βιολογικά φαινόμενα είναι πολύ πιο σύνθετα και πολύπλοκα. Η ανάλυση του DNA έδειξε ότι υπάρχει μεγάλη γενετική ποικιλότητα από άτομο σε άτομο. Αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι περισσότερες γενετικές ασθένειες (περίπου το 98%) δεν οφείλονται σε ένα γονίδιο αλλά σε πολλαπλούς γενετικούς παράγοντες (π.χ. τα καρδιαγγειακά νοσήματα), τα προїόντα των οποίων αλληλεπιδρούν σε διαφορετικά επίπεδα, έχει ως συνέπεια τη διαφορετική κλινική απόκριση των ατόμων σε συγκεκριμένα φάρμακα, αφού σπάνια μια ασθένεια είναι ακριβώς η ίδια σε δύο ασθενείς. Το φαινόμενο αυτό περιγράφεται ως ΦΑΡΜΑΚΟΓΕΝΕΤΙΚΗ και ο φερώνυμος κλάδος ασχολείται με τη μελέτη των γονιδίων και των πρωτεїνικών τους προїόντων που εμπλέκονται στην απορρόφηση, στον μεταβολισμό και απέκκριση των φαρμακευτικών ουσιών. Ήδη στα επόμενα χρόνια αναμένεται η χορήγηση στον ασθενή ενός φαρμάκου ή ενός συνδυασμού φαρμάκων εξειδικευμένων στη γενετική ιδιαιτερότητα του ασθενούς (DNA), αλλά και στο μοριακό προφίλ της νόσου (RNA και πρωτεїνες), γεγονός που θα εξασφαλίζει την αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής. Αυτή η εξατομίκευση της θεραπευτικής αγωγής αναμένεται πέραν των άλλων να εξαλείψει τους θανάτους και τις ασθένειες που προκαλούν οι παρενέργειες των συνταγογραφούμενων φαρμάκων.

       Ως γνωστόν, η φαρμακευτική δράση επιτυγχάνεται με την πρόσδεση ενός μορίου μικρού μεγέθους (πρόσδεμα) στην κοιλότητα ενός άλλου μορίου, μεγαλύτερου συνήθως μεγέθους, που ονομάζεται «υποδοχέας». Για την πρόσδεση τα δύο μόρια πρέπει να εμφανίζουν χημική και γεωμετρική συμπληρωματικότητα. Για την παρασκευή λοιπόν ενός φαρμάκου είναι απαραίτητη η μετάβαση από τη γραμμική πληροφορία της αλληλουχίας του DNA του γονιδίου στην τρισδιάστατη δομή της πρωτεΐνης που κωδικοποιεί ένα γονίδιο. Αν λοιπόν η στερεοδιάταξη του υποδοχέα είναι γνωστή, τότε σχεδιάζεται το κατάλληλο συμπληρωματικό πρόσδεμα (φάρμακο). Η διαδικασία αυτή ονομάζεται «σχεδιασμός φαρμάκων» (drug design) και υπάγεται σε ένα νέο κλάδο της Γενετικής που ονομάζεται ΒΙΟΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ, επειδή πέραν των γνώσεων Γενετικής απαιτεί και υψηλού επιπέδου γνώσεις στην Πληροφορική. Με αυτά τα λίγα θέλω να τονίσω ότι και στη Βιολογία η πρόοδος είναι σημαντική, όμως η πολυπλοκότητα των φαινομένων δεν επιτρέπει την επιτάχυνση των διαδικασιών. Ας σημειωθεί ότι με εισήγησή μου, ως διευθυντής του Τομέα Γενετικής και μετά τη διαδικασία επιλογής, στα μέλη ΔΕΠ του Εργαστηρίου Γενετικής του ΓΠΑ εντάχθηκε και επιστήμονας με ειδίκευση στη Βιοπληροφορική.